Thuốc lào mang lại lợi ích kinh tế cho nhiều vùng của nước ta và cũng là nét đặc trưng cho tập quán từng vùng trên đất nước. Tuy nhiên, khói thuốc là một trong những thủ phạm gây ra các căn bệnh nguy hiểm cho cơ thể. Vậy những mối nguy hại đến từ loài cây này như thế nào, cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Thuốc lào là gì?
Thuốc lào là một loại thực vật thuộc chi Nicotiana (chi Thuốc lá), họ cà Solanaceae và chứa lượng nicotin cực kỳ cao. Chính vì vậy, lá cây này không chỉ được sử dụng để làm ra thuốc hút mà còn dùng để bào chế các loại thuốc trừ dịch hại. Cây thuốc này là thân cây thảo cao tầm 1m, mọc quanh năm và còn được nhiều người dùng kết hợp khi ăn với trầu.
Ở nước ta, thuốc lào được trồng ở những vùng có tập quán hút thuốc như một số vùng trung du Bắc Bộ trải dài đến Quảng Bình, vùng đồng bằng, một số vùng núi phía Bắc hay vùng phía Tây từ Thanh Hóa đến Nghệ An. Thuốc lá được trồng ở khắp nơi trên Việt Nam nhưng nổi tiếng về sản phẩm thuốc này thì chỉ có Hải Phòng và Quảng Xương (Thanh Hóa).
Phải công nhận loại thuốc nổi tiếng trước danh, hảo hạng, ngon số 1 Việt Nam là thuốc được trồng và sản xuất tại Tiên Lãng, Hải Phòng. Ngoài ra, có một vài vùng khác cũng có thuốc lào ngon như thôn Nam Tử, Kiến Thiết, Thành phố Hải Phòng,… Ở những địa phương này, loại thuốc này đã tạo ra nguồn thu nhập không nhỏ cho người dân.
Nguồn gốc của thuốc lào
Theo một vài nguồn tin, cây thuốc này có thể có nguồn gốc từ Lào và đã du nhập vào nước ta nên được gọi với cái tên Lào – giống chữ Ai Lao trong phát âm Lào. Tuy nhiên, nhiều giả thiết khác lại khẳng định thuốc Lào được đặt theo tên của Hồ Lào – một người lão tổ đầu tiên đã thử nghiệm và trồng thành công loài cây này vào thế kỷ 18.
Sau này, thuốc lào dưới sự bảo trợ của thực dân Pháp đã được sử dụng trên thị trường một cách công khai và rộng rãi. Theo những thông tin trong tập sách Đồng Khánh dư địa chí và Vân Đài loại ngữ của cụ Lê Quý Đôn, thuốc còn được biết đến là cây cỏ thương nhớ, cỏ tương tư.
Sở dĩ được gọi như vậy bởi khả năng gây nghiện của thuốc lào làm người hút cảm thấy khó chịu, bứt rứt nếu không được hút vài ba ngày sau. Hơn thế nữa, khả năng gây thèm, gây nhớ của chúng rất cao cảm giác như lâu ngày không được gặp người yêu, vậy nên cái tên thương nhớ, tương tư mới ra đời.
Những cách hút thuốc lào phổ biến
Lá thuốc sau khi được thu hoạch sẽ được rửa sạch, lau khô lá rồi thái mỏng hoặc cuộn thành bó dùng máy thái để làm lá thuốc nhỏ ra thành sợi và đem phơi khô. Thuốc lào có thể vo lại thành nắm lớn đựng trong một cái túi để hút hoặc đóng thành các bánh ( phục vụ cho các mục đích mua bán và xuất khẩu).
Thuốc lào có ba cách hút bằng ba dụng cụ khác nhau. Dụng cụ dùng để hút thuốc được gọi là điếu và hiện nay gồm có các loại điếu như sau:
Điếu cày sử dụng hút thuốc lào phổ biến
Là một trong những dụng cụ dùng để hút thuốc có hình trụ tròn đứng tầm 40 đến 60cm. Ngày xưa, điếu cày được làm bằng ống tre, ống nứa nhưng ngày nay có thể làm bằng kim loại nhẹ. Ngoài có chiều dài nêu trên, điếu cày còn có những loại dài hơn đến nỗi phải có người châm hộ.
Cấu tạo của thuốc lào gồm thân điếu, nõ điếu và chân điếu. Thân điếu gồm một đầu được bịt kín, và một đầu hở để hút; được chế tác bằng tre có thể chứa nước. Khi chế tác, người ta cần đục các mắt tre sao cho vẫn giữ được lượng nước bên trong và vẫn đảm bảo dễ hút. Phần ống điếu bịt kín sẽ ở dưới còn phần hở hướng lên trên, gọi là đầu điếu.
Phần thân điếu có thể được làm đơn giản hoặc được chế tác, chạm trổ cầu kỳ. Nhiều người thường trang trí thêm với những họa tiết chạm trổ đẹp mắt hoặc khảm vỏ trai. Những chiếc điếu cày do tù nhân làm ra được yêu thích hơn cả vì vừa đậm nét thủ công vừa tinh xảo, đẹp mắt.
Phần nõ điếu nằm ở gần phần bịt kín, là nơi đặt thuốc lào vào để hút, có thể làm bằng kim loại, gỗ, được kết nối với thân điếu thông qua một mũi khoan to. Nõn điếu chếch về hướng đầu điếu và là bộ phận tạo nên âm thanh sống động, giòn giã khi hút. Phần chân điếu có thể có hoặc không, dùng để chống cho điếu không bị đổ.
Hút thuốc lào bằng điếu bát tinh tế
Điếu bát gồm hai phần là phần bát điếu và phần nõ điếu. Phần bát thường làm từ gồm và dùng để chứa nước. Bát điếu được chạm khắc hoa văn hoặc hình ảnh mang tính thẩm mỹ cao, đựng một vật như cái bát hay chậu nhỏ, có thể làm bằng sắt, cũng có thể làm bằng sơn mài. Phần bát điếu nhỏ bên trong để đựng tàn thuốc lào khi hút xong, tránh nước tràn ra ngoài.
Bát điếu thường dùng để ở nhà tiếp khách. Ngoài ra còn phần nõn điều lắp ở trên, được đục một lỗ nhỏ để cắm xe điếu khi hút. Xe điếu thường là cần trúc dài, nhỏ bằng trúc và cũng được đục rỗng bên trong, thuận tiện khi hút.
Điếu dóng hút thuốc lào chạm khắc đầy thẩm mỹ
Điếu dóng hay điều ống, nghe cái tên và cấu tạo thì rất giống điếu cày hút thuốc lào bình thường. Tuy nhiên, khác biệt lớn là điếu ống có chiều dài ngắn hơn và phần thân to hơn. Điếu dóng thường làm bằng gỗ quý, bằng ngà voi hay xương động vật. Điếu được chạm trổ tinh tế và trang trí rất thẩm mỹ với phần điếu chạm bạc, khảm xà cừ, bịt bạc,… Xe điếu là cần trúc dài bịt bạc.
Chính vì làm từ những nguyên liệu quý hiếm nên loại điếu này chỉ dùng cho vua chúa, quan lại và người giàu. Điếu có thể đứng vững nên không cần chân đứng hay quai xách như các loại điếu khác, và khi hút có người châm lửa hoặc mang đi theo nếu có công việc đi xa. Loại điếu thuốc lào này không còn phổ biến và có mặt hiện nay.
Những tác hại của thuốc lào
Chúng ta thường được khuyên là không nên hoặc hạn chế sử dụng thuốc vì chúng rất có hại, tuy nhiên lợi ích của chúng mang lại cũng có. Phần nước trong điếu thuốc được hút lâu ngày do tích tụ nhiều hóa chất độc hại nên được dùng để khử độc cũng như trong các bài thuốc chống, khử rệp, ve chó.
Tuy nhiên, tác hại mà thuốc lào mang lại rất nhiều. Nếu lần đầu hút thuốc lá khả năng bị say thuốc là không tránh khỏi, khiến người hút bị mất thăng bằng và có thể ngã bất cứ khi nào. Bên cạnh đó, người hút còn có triệu chứng buồn nôn, chán ăn, đau quằn quại, sủi bọt mép,… Nếu bị say thuốc mà không được phát hiện kịp cũng dễ bị tử vong.
Tuy nhiên chúng cũng có chứa chất gây nghiện. Hút thuốc lào cũng giống như hút thuốc lá, không chỉ gây hại cho người hút mà còn gây hại cho người xung quanh.
Khói thuốc là nguyên nhân của rất nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp, đường ruột, tuần hoàn máu và hệ bài tiết của con người. Người hút thuốc dễ tăng khả năng mắc ung thư phổi, ung thư vòm họng, ung thư đại trạng, ung thư thực quản, nhồi máu cơ tim, tai biến,… Người hít phải khói thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Thuốc lào có chứa Nicotin – một loại chất độc mà chỉ cần một giọt nhỏ cũng đủ giết một con ngựa. Tuy nhiên, lượng nicotin sau khi lọc qua phần nước điếu sẽ không giữ được.
Có thể bạn quan tâm:
- Cá đá – Một loại cá cảnh mang vẻ đẹp lung linh, sắc màu
- Cây xoan – Đặc điểm và cách phân biệt các giống xoan
Như vậy có thể thấy thuốc lào là thủ phạm của nhiều bệnh nguy hiểm mà chúng ta dường như phớt lờ và không đề cao tính quan trọng của chúng. Hy vọng thông qua bài viết, bạn sẽ hiểu hơn về loài cây này và hãy từ bỏ hoặc khuyên gia đình từ bỏ hút thuốc để bảo vệ mình.
